اضطراب، مشکل رایج بسیاری از افراد است. این اختلال را با نگرانی دائم و عصبی بودن می‌شناسند و گاهی دلیل آن را عارضه‌های مغزی می‌دانند. اغلب برای درمان این اختلال لازم است که فرد دارو مصرف کند. غیر از دارودرمانی، روش‌های دیگری مانند ورزش و تنفس عمیق هم می‌تواند باعث کاهش نشانه‌های اضطراب شود. بعضی غذاها نیز با تقویت مغز به کاهش اضطراب کمک می‌کنند.
در ادامه، شش غذا و نوشیدنیهایی که باعث تسکین اضطراب می‌شوند و از لحاظ علمی تأیید شدهاند، به شما معرفی می‌کنیم.
۱. ماهی سالمون
مصرف سالمون می‌تواند برای کاهش اضطراب مفید باشد. این ماده‌ی غذایی شامل موادی مانند ویتامین دی، ایکوزاپنتانوئیک اسید (EPA) و دکوزاهگزانوئیک اسید (DHA) است که جزو اسیدهای چرب خانواده‌ی امگا ۳ هستند.
EPA و DHA به تنظیم پیام‌رسان‌های عصبی دوپامین و سروتونین که خاصیت آرام‌بخش دارند، کمک می‌کنند.
- بلیط هواپیما
علاوه‌براین، مطالعات نشان می‌دهد این اسیدهای چرب می‌توانند التهاب را کاهش دهند و از اختلال عملکرد سلول‌های مغزی که موجب اختلالات روانی مانند اضطراب می‌شوند، جلوگیری کنند.
مصرف EPA و DHA به اندازه‌ی کافی می‌تواند موجب افزایش توانایی مغز برای انطباق با تغییرات شود؛ به‌این‌ترتیب بهتر می‌توانید عوامل استرس‌زایی که موجب اضطراب می‌شوند، کنترل کنید.
تأثیرات مثبت ویتامین دی روی بهبود سطح پیام‌رسان‌های عصبی آرامش‌بخش نیز بررسی شده است.
مصرف تنها چند تکه ماهی سالمون در هفته می‌تواند برای تسکین اضطراب کافی باشد.
طی یک بررسی مشاهده شد مردانی که به مدت ۵ ماه، ۳ روز در هفته سالمون مصرف کردند، نسبت به کسانی که در این مدت تنها گوشت گاو و مرغ مصرف کرده بودند، اضطراب کمتری داشتند. علائم اضطراب، مانند تپش قلب و تغییرات ضربان قلب نیز در این افراد بهبود پیدا کرد.
۲. بابونه
بابونه گیاهی است که می‌تواند به کاهش اضطراب کمک کند. از آنجایی که این گیاه حاوی مقادیر زیادی آنتی‌اکسیدان است می‌تواند با کاهش التهاب، خطر ابتلا به اضطراب را کم کند.
در مطالعات متعددی رابطه‌ی بین بابونه و اضطراب را بررسی کرده‌اند. نتایج نشان می‌دهد علائم افراد مضطربی که بابونه مصرف کردند نسبت به سایرین، کاهش قابل توجهی داشته است.
از آنجایی که این نتایج امیدوارکننده است، بررسی‌های بیشتری روی بابونه انجام شده ولی برای ارزیابی دقیق اثر ضداضطراب چای بابونه (که افراد زیادی آن را مصرف می‌کنند) نیاز به تحقیقات بیشتری است.
۳. زردچوبه
زردچوبه ادویه‌ای حاوی کورکومین است، ترکیبی که نقش آن در سلامت مغز و جلوگیری از اختلالات اضطراب مورد بررسی قرار گرفته است.
مطالعات آزمایشگاهی روی حیوانات نشان می‌دهد کورکومین می‌تواند باعث تقویت DHA در مغز شود، زیرا به بدن کمک می‌کند این اسید چرب را بهتر تجزیه کند.
نتایج یک بررسی نشان می‌دهد استفاده از ۲۰ میلی‌گرم کورکومین در موش‌های تحت استرس و تنش، اثرات ضداضطرابی قابل توجهی داشته است.
کورکومین دارای خواص آنتی‌اکسیدانی و ضدالتهابی قوی است و از آسیب به سلول‌های مغزی جلوگیری می‌کند.
این تأثیرات تاحدی به دلیل توانایی کورکومین در کاهش نشانگرهای التهاب است (مانند سیتوکین که با افزایش اضطراب رابطه‌ی مستقیم دارد).
علاوه‌براین، مصرف کورکومین، سطح آنتی‌اکسیدان خون را (که در افراد مضطرب پایین است) افزایش می‌دهد.
تأیید این تأثیرات نیاز به مطالعات و تحقیقات بیشتری دارد، ولی اگر از اضطراب رنج می‌برید امتحان کردن زردچوبه ضرری ندارد و می‌توانید آن را به رژیم غذایی‌تان اضافه کنید.
۴. شکلات تلخ
افزودن کمی شکلات تلخ به رژیم غذایی می‌تواند به کاهش اضطراب کمک کند. شکلات تلخ حاوی فلاونول است. فلاونول‌ها آنتی‌اکسیدانی هستند که می‌توانند با بهبود جریان خون به مغز و ارتقای توانایی مغز به عملکرد آن کمک کنند و باعث شوند که مغز بتواند خود را با موقعیت‌های پرتنش وفق بدهد.
برخی محققان اعتقاد دارند نقش شکلات تلخ در سلامت مغز به‌خاطر مزه‌ی آن است که می‌تواند افراد دچار اختلال خلق‌وخو را آرام کند.
طی یک بررسی مشخص شد، سطح هورمون‌های استرس مربوط به اختلال اضطراب (مانند کاتاکولامین و کورتیزول) در افرادی که به مدت ۲ هفته و ۲ بار در روز شکلات تلخ ۷۴٪ مصرف کردند، کمتر شده است.
خوردن شکلات تلخ می‌تواند سطح سروتونین پیام‌رسان‌های عصبی را افزایش دهد و از این طریق استرس منجر به اضطراب را کاهش دهد. بررسی‌ها نشان می‌دهد افرادی که تحت فشار و تنش زیادی بودند، بعد از مصرف روزانه ۴۰ گرم شکلات تلخ به مدت ۲ هفته، از استرس‌شان به میزان قابل توجهی کاسته شده است.
هرچند به دلیل کالری زیاد و خوش‌خوراک بودن شکلات تلخ، بهتر است این خوراکی به اندازه مصرف شود، ولی مصرف ۲۸ تا ۴۲ گرم از آن منطقی است.
۵. ماست
ماست ماده‌ی غذایی بسیار مناسب دیگری برای کاهش اضطراب است.
پروبیوتیک‌ها یا باکتری‌های سالم موجود در برخی از انواع ماست می‌توانند موجب بهبود سلامت روان، و بهبود عملکرد مغز شوند. مطالعات نشان می‌دهد غذاهای حاوی پروبیوتیک، رادیکال‌های آزاد و نوروکسین‌ها را که باعث آسیب به بافت مغزی و در نتیجه منجر به اضطراب می‌شوتد، از بین می‌برند.
نتایج مطالعه‌ای نشان می‌دهد افراد مضطربی که روزانه ماست پروبیوتیک مصرف می‌کنند نسبت به کسانی که ماست معمولی مصرف می‌کنند، بهتر می‌توانند با استرس مقابله کنند.
بررسی دیگری نشان می‌دهد مناطق مغزی که وظیفه‌ی کنترل احساسات را بر عهده دارند در زنانی که روزانه ۲ بار به میزان ۱۲۵ گرم و به مدت ۴ هفته ماست مصرف کنند عملکرد بهتری از خود نشان می‌دهند. این امر می‌تواند باعث کاهش اضطراب شود.
این نتایج بسیار امیدوارکننده است، ولی برای تأیید تأثیرات مفید ماست روی کاهش اضطراب نیاز به مطالعات بیشتری است.
لازم به ذکر است همه‌ی ماست‌ها حاوی پروبیوتیک نیستند. بنابراین برای بهره‌مندی از فواید پروبیوتیک، ماستی را انتخاب کنید که دارای پروبیوتیک باشد.
۶. چای سبز
چای سبز حاوی آمینواسیدی به‌نام ال-تیانین است. پژوهشگران تأثیراتِ مثبتِ احتمالیِ ال-تیانین را روی سلامت مغز و کاهش اضطراب، بررسی کرده‌اند.
طی یک بررسی کوچک مشاهده شد علائم استرس (مانند تپش قلب) با مصرف ال-تیانین کاهش می‌یابد.
بررسی دیگری نشان داد سطح کورتیزول که یک هورمون استرس‌زاست و می‌تواند به اضطراب منجر شود، در افرادی که نوشیدنی حاوی ال-تیانین مصرف کردند، کاهش یافته است.
شاید این تأثیرات به این دلیل باشد که ال-تیانین از تحریک اعصاب جلوگیری می‌کند. علاوه‌براین، ال-تیانین ممکن است میزان گابا (GABA)، دوپامین و سروتونین (پیام‌رسان‌های عصبی که خاصیت ضداضطرابی از خود نشان داده‌اند) را افزایش دهد.
علاوه بر این، چای سبز حاوی اپی‌گالوکتشین گالات (EGCG) است، آنتی‌اکسیدانی که برای سلامت مغز مفید است. این ماده می‌تواند با افزایش گابا در مغز، علائم اضطراب را کاهش دهد.
مطالعه‌ای روی موش‌های آزمایشگاهی نشان می‌دهد تأثیرات ضداضطرابی اپی‌گالوکتشین گالات مشابه تأثیرات داروهای معمول ضداضطراب است.
احتمالا به‌دلیل خواص مفید ال-تیانین و اپی‌گالوکتشین گالات است که نوشیدن چند فنجان چای سبز در روز اضطراب را کاهش می‌دهد.
با وجود همه‌ی این نتایج امیدوارکننده باید گفت، بیشتر تحقیقاتی که درباره‌ی تأثیر چای سبز روی اضطراب انجام شده، روی حیوانات و در آزمایشگاه بوده است. برای تأیید تأثیرات ضداضطرابی این ماده نیاز به تحقیقات بیشتری روی انسان است.
غذاهای دیگری که ممکن است اضطراب را کاهش دهند
برخی از غذاهایی که در ادامه می‌آیند هنوز از لحاظ اثرات ضداضطرابی مورد بررسی دقیق قرار نگرفته‌اند، ولی از آنجایی که حاوی مواد مغذی زیادی هستند می‌توانند علائم اضطراب را بهبود دهند. این غذاها عبارتند از:
- بوقلمون، موز و جو: این مواد منبع خوبی برای آمینواسید تریپتوفان هستند که در بدن به سروتونین تبدیل می‌شود و می‌تواند باعث آرامش و رفع اضطراب شود؛
- تخم‌مرغ، گوشت و محصولات لبنی: این مواد پروتئین‌های باکیفیتی حاوی آمینواسیدهای ضروری دارند که با تولید دوپامین و سروتونین موجب بهبود سلامت روحی می‌شوند؛
- دانه‌ی چیا: دانه‌ی چیا منبع غنی دیگری برای اسید چرب امگا ۳ است که با تقویت مغز به کاهش اضطراب کمک می‌کند؛
- مرکبات و فلفل: این مواد سرشار از ویتامین سی هستند که خاصیت آنتی‌اکسیدانی دارند، می‌توانند به کاهش التهاب کمک کنند و از آسیب دیدن سلول‌ها و در نتیجه افزایش اضطراب جلوگیری کنند؛
- بادام: مقدار زیادی ویتامین ئی دارد که نقش آن در پیشگیری از اضطراب بررسی شده است؛
- زغال‌اخته:سرشار از ویتامین سی و آنتی‌اکسیدان‌هایی مانند فلاونوئیدهاست که توانایی‌شان در بهبود سلامت مغز و درنتیجه کمک به کاهش اضطراب مورد بررسی قرار گرفته است.
و در آخر…
به‌طور کلی پژوهش در مورد غذاهایی که از اضطراب پیشگیری می‌کنند بسیار محدود است. بیشتر تحقیقات روی حیوانات یا در آزمایشگاه انجام شده است و درنتیجه برای تأیید نتایج نیاز به مطالعات دقیقی روی انسان است. با‌این‌حال، غذاها و نوشیدنیهایی وجود دارند که با کاهش التهاب و سلامت مغز به بهبود علائم اضطراب کمک می‌کنند. در این مقاله به برخی از این مواد غذایی اشاره کردیم.